خواص کنجد و ارزش غذایی این دانه شفابخش
خواص کنجد و ارزش غذایی آن
کنجد گیاهی گلدار است که به دلیل دانه‌های خوراکی که در غلاف آن رشد می‌کند، کشت می‌شود. بیشترین مناطقی که زیر کشت کنجد قرار دارند، آفریقا و به نسبت بسیار کمتر هند است. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که تولید جهانی این گیاه در سال ۲۰۱۶، ۶.۱ میلیون تن بوده است. کشورهای هند، میانمار، تانزانیا و سودان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این گیاه در سراسر دنیا به شمار می‌آیند. دانه کنجد یکی از قدیمی‌ترین دانه‌های شناخته شده روغنی است. گفته می‌شود که بشر از ۳۰۰۰ سال پیش، این گیاه را به خوبی می‌شناخته و از آن استفاده می‌کرده است. میزان روغن موجود در کنجد، نسبت به هر دانه دیگری بیشتر است. این دانه، در وعده‌های غذایی همه مردمان جهان کاربرد فراوانی دارد و مصرف کردن آن به فرهنگ غذایی خاص برنمی‌گردد. خواص کنجد و ارزش غذایی آن بسیار بالاست، ولی با این وجود، مانند هر ماده روغنی دیگر، می‌تواند موجب باعث بروز حساسیت و آلرژی در برخی از افراد شود.
ارزش غذایی کنجد
دانه‌های کنجد دارای عطر و طعم بی‌نظیری‌اند که در بسیاری از وعده‌های غذایی آسیایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دانه روغنی در تمامی طول سال موجود است. کنجد منبع خوبی برای دریافت کلسیم، مس، منزیم، آهن، فسفر، ویتامین B1، زینک، سلنیوم، مولیبدن و فیبر رژیمی است. بنابراین به راحتی می‌توانید محصولات حیوانی را حذف کنید. به‌علاوه، این دانه روغنی، حاوی دو ماده مهم سسامین (sesamin) و سسامولین (sesamolin) است. هر دو این ماده جز گروهی از فیبرهای ویژه‌ای با نام lignans است که باعث کاهش کلسترول در بدن انسان شده و از افزایش فشار خون جلوگیری می‌کند. این ماده در بدن حیوانات، موجب افزایش فراورده‌های ویتامین E در بدنشان خواهد شد. به یاد داشته باشید کنجد از کبد در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می‌کند. در ادامه به برخی از مواد مغذی و خواص کنجد اشاره شده است:
مس: مس برای کاهش درد و تورم حاصل از رماتیسم مفصلی عالی است. این ماده در بسیاری از سیستم‌های آنزیم ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدان از اهمیت خاصی برخوردار است. به‌علاوه، مس نقش مهمی در فعالیت لیزیل اکسیداز (lysyl oxidase)، آنزیم مورد نیاز برای پیوند بین کلاژن و الاستین (دو ماده مهم در شکل، ساختار، استحکام و ارتجاع رگ‌های خونی، استخوان‌ها و مفصل‌ها) برعهده دارد.
منزیم: از دیگر خواص کنجد، منزیم موجود در آن است که در سلامت عروق و تنفس، پایین آمدن فشار خون و ترمیم الگوهای خواب (به ویژه در زنان یائسه) کمک می‌کند.
کلسیم: کلیسم موجود در کنجد از سرطان روده بزرگ، پوکی استخوان، سردردهای میگرنی و نشانه‌های PMS در نیمه دوم چرخه فاعدگی پیشگیری می‌کند.
زینک: مردان پیر باید این دانه را در مصرف غذایی روزانه خود جای دهند. اگرچه بسیاری فکر می‌کنند پوکی استخوان بیماری است که بیشتر زنان یائسه با آن دست به گریبانند، ولی باید اذعان داشت خطر ابتلا بدان در مردان پیر نیز زیاد است. تقریبا ۳۰% از شکستگی لگن در آقایان رخ می‌دهد. از هر ۸ مرد بالای ۵۰ سال، ۱ نفر مبتلا به پوکی استخوان است.
کاهش کلسترول خون: از خواص کنجد کاهش سطح کلسترول در بدن به دلیل وجود فیتواسترول بالا در آن است. گفته می‌شود فیتواسترول‌ها در تقویت دستگاه ایمنی و کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها کمک‌کننده‌اند. می‌شود. هر ۱۰۰ گرم کنجد، ۴۰۰ تا ۴۱۳ میلی‌گرم فیتواسترول دارد.
خواص کنجد برای مو
کمک به رشد مو: دانه‌های کنجد باعث تقویت ریشه مو می‌شود. اسیدهای چرب امگا موجود در این دانه علاوه به کمک در رشد مو، باعث ترمیم تارهای آسیب‌دیده نیز می‌شوند. آنان همچنین در رطوبت‌رسانی به پوست سر کمک کرده و با بهبود خون‌رسانی به کف سر، باعث جوانسازی فولیکول‌های مو می‌شوند.
محافظت از مو در برابر پرتوهای خطرناک UV خورشید: روغن کنجد روی پوست کف سر و موها، از آنان در برابر پرتوهای خطرناک خورشید و آلودگی محافظت می‌کند.
درمان شپش: یکی از خواص کنجد که کمتر شناخته شده، درمان شپش سر است. روغن کنجد ضدباکتری است و استفاده آن روی کف سر، شما را در برابر انواع بیماری‌های باکتریایی و قارچی مصون می‌دارد.
درمان شوره سر: استفاده از روغن کنجد قبل از خواب، بهترین درمان برای درمان شوره سر و جلوگیری از تشدید بیشتر آن است.
بهترین درمان برای خشکی مو: مخلوطی از آب لیمو، روغن کنجد بهترین لوسیون برای خشکی موهاست.
درخشندگی مو: دو تا ۳ قطره روغن کنجد در درخشندگی و مرطوب‌ساختن موها همچون معجزه عمل می‌کند.
دیگر خواص کنجد، مرطوب‌کننده بسیار قوی: مخلوط روغن کنجد گرم با یک مرطوب‌کننده قوی، اثر رطوبت‌رسانی خارق‌العاده‌ای دارد. پس از اعمال به موها، اجازه دهید حداقل ۱ ساعت روی سر شما باقی بماند.
احیای موهای آسیب‌دیده: روغن کنجد از طریق رطوبت‌رسانی و رساندن مواد مغذی به تارهای مو، باعث احیای موهای آسیب‌دیده می‌شود.
خواص کنجد و عسل
مصرف این دانه و عسل باهم، در سلامتی نقش چشم‌گیری دارد. قرن‌هاست که انسان‌ها برای به دست‌آوردن نیرو شفابخشی، از ترکیب عسل و کنجد استفاده می‌کنند. این ترکیب می‌تواند در درمان برخی بیماری‌ها مانند سیستم ایمنی ضعیف، درد شکم، کیفیت ضعیف پوست، ریزش مو، بنیه و استقامت ضعیف، استخوان‌های ضعیف، عدم تمرکز کافی و کاهش فعالیت ذهنی، چاقی و غیره کنترل کننده باشد. بنابراین برای لاغری و کاهش وزن این دانه را در رژیم غذایی‌تان قرار دهید.
بهترین منبع برای خانواده ویتامین B: کنجد منبع غنی از ویتامین‌های B1 (تیامین)، ویتامین B3 (نیاسین) و ویتامین B6 است.
کمک به تشکیل سلول‌های خونی: دانه‌های کنجد منبع غنی از آهن، مس و ویتامین B6 است که وجود هر کدام از آنان در ساختار سلول‌های خونی بسیار مهم و ضروری است.
کمک به کنترل قند خون: دانه‌های کنجد، کالری بسیار کمی دارند و منبعی عالی برای پروتیین و چربی‌های سالم است. دیگر خواص کنجد، وجود ترکیبی با نام pinoresinol است؛ این ترکیب در تنظیم قندخون نقش مهمی بازی می‌کند.
سرشار از آنتی‌اکسیدان: مصرف دانه‌های کنجد منجر به افزایش آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن شما خواهد شد. لیگنان lignans)) موجود در دانه‌های کنجد، از شما در برابر اکسیداتیو ناشی از استرس محافظت می‌کند. از دیگر خواص کنجد، نوعی ویتامین E با نام گاما-توکوفرول (gamma-tocopherol) است که از شما در برابر بیماری‌های قلبی به خوبی محافظت می‌نماید.
تقویت سیستم ایمنی بدن: دانه‌های کنجد سرشار از موادی چون روی، سلنیوم، آهن، منیزیم، ویتامین ب۶ و ویتامین E است که در تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مهم‌اند. برای مثال، بدن شما برای فعال کردن گلبول‌های سفید نیازمند روی است. توجه داشته باشید کمبود خفیف یا متوسط هر یک از مواد بالا، می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را به شدت کاهش دهد.
کاهش درد زانو: استئوآرتریت، شایع‌ترین بیماری مربوط به درد مفصل‌هاست که بر زانوها تاثیر می‌گذارد. در ورم مفاصل، عوامل متعددی تاثیرگذار است مانند التهاب و آسیب ناشی از اکسیداتیو غضروف. از خواص کنجد اثرهای ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی آن است که ممکن است از غضروف‌های بدن شما محافظت نماید.
حساسیت نسبت به کنجد
با وجود آنکه خواص این دانه بی‌شمار است، ولی جز نهمین مواد غذایی حساسیت‌زا بین کودکان و بزرگ‌سالان است. برطبق گزارش‌های رسمی ایالات متحده، حساسیت نسبت به کنجد، طی دو دهه گذشته به طور قابل توجهی در سراسر جهان افزایش یافته است. هنگامی که فردی نسبت به کنجد حساسیت دارد، در معرض دانه‌های کنجد قرار گیرد، پروتئین‌های موجود در کنجد به آنتی‌بادی‌های IgE ساخته شده توسط سیستم ایمنی بدن وی متصل می‌شوند. این باعث واکنش سیستم دفاعی ایمنی فرد شده که در نهایت می‌تواند منجر به علائم واکنشی خفیف یا بسیار شدید شود. برخی از این علایم عبارتند از اسهال و استفراغ و درد در ناحیه شکم، کهیر، تورم و سرفه، خارش دهان و گلو، گرفتگی صدا و قرمز شدن صورت و غیره.
